-
ایستاده در برابر شرّ
دوشنبه 12 خرداد 1399 00:56
ویلیام شکسپیر، نمایشنامهی ریچارد سوم: «هنوز وقت اشکریختنمان نرسیده، و اندوه گرانمان هنوز پا نگشوده است.» وقتی شرّ، صورت خود را در قامت یک فاجعه نشان میدهد، انسان برای دفاع از خود و برائت جستن از آن بهسرعت، دست به کار میشود. امروز این دست به کار شدنها به واسطهی رسانهها و شبکههای اجتماعی بیش از هر زمان دیگری...
-
ظرافت جوجهتیغی
جمعه 9 خرداد 1399 19:34
بیوهزنی پنجاه و چهار ساله که از بیست و هفت سال پیش، سرایدار یک ساختمان باشکوه در پاریس با هشت واحد آپارتمانی و حیاط و باغ است. او درسی نخوانده، در تمام زندگیاش همیشه فقیر، ملاحظهکار و آدم بیاهمیتی بوده است و تنها با گربهاش در واحد سرایداری زندگی میکند. رُنه به ندرت مهربان؛ ولی همیشه مؤدب است؛ همه او را تحمل...
-
نازنینی تو؛ ولی در حد خویش
دوشنبه 5 خرداد 1399 17:22
یک روز عادی چگونه میتواند به روزی خاص مثل عید تبدیل شود؟ تردید دارم به صرف همزمانی با تقویم بشود روزی را عید یا جشن یا ... نامید و انتظار داشت هر سال با خود شادی و فضیلت نوینی برای ما باز آورد. شاید همین بسندهکردن به تکرار مکررات و پروار کردن مناسک و آیینهای ظاهری است که مناسبتها، دیگر کارکردهای سابق خود را...
-
پرسش از ظرفیتهای بهبودباوری
جمعه 2 خرداد 1399 19:43
در حال حاضر مجموعهی گفتمانهای سیاسی حاکمیت، با انبوههای از مسائل حل نشده روبرو هستند. بنابراین در ظاهر حداقل بخشهایی از نظام بوروکراتیک سیاسی و عقلانیت تصمیمساز، درحال بازیابی نظری خود و تجمیع قوا برای مقابله با دشواریهای کنونی هستند؛ آن هم در شرایط بسیار پیچیدهای که نیروهای جدیدی در متن جامعه به شکل متعارضی در...
-
در باب مقاومت شکننده!
چهارشنبه 31 اردیبهشت 1399 00:47
این روزها، التهاب روزهای نخستین همهگیری ویروس، دیگر با ما نیست. شهر و فضای فیزیکی عمومی که به واسطهی کرونا و توسط قدرت متمرکز رسانههای حاکم بر جامعه ما را از خود رانده و به انفعال و بیحرکتی واداشته بود، قدم به قدم ناچار به پذیرفتن دوبارهی حضور واقعی ماست. انسانهایی که ساکن و وحشتزده جا به جا در تلههای امر حاکم...
-
مکتب دیکتاتورها
جمعه 26 اردیبهشت 1399 17:41
برای من تجربهی خواندن یک کتاب میتواند بارها از خودش فراتر رود و تبدیل به گشایش منظری فراختر و پیچیدهتر از یک تجربهی ساده شود. وقتی کتاب کوچک «مکتب دیکتاتورها» را دست گرفتم تا سبک رماننویسی یک روشنفکر ایتالیایی در اوایل قرن بیستم را ببینم، در واقع نمیدانستم پس از خواندنش قرارست باز هم به آن پرسش تاریخی معروف...
-
مشکلاتی که نامی ندارد (3)
سهشنبه 23 اردیبهشت 1399 00:37
با هدایت سرمایهی مالی به ساختارهای مبهم و در سایه، ولی ایمن و بیضرر برای بدنهی حاکمیت، نوبت برداشتن مقررات و قوانین مزاحم و دست و پا گیر است که همه جا به عنوان بزرگترین مانع سرمایهگذاری و رشد اقتصادی و راهاندازی کسب و کار معرفی میشوند. پس باید به سرعت سراغ اجرای دستورالعملها و سیاستهایی برای آزادسازی بازار و...
-
ما ماندگان، آن رفتگان
پنجشنبه 18 اردیبهشت 1399 17:55
آدمی که اسیر مناسبتها و نمادها باشد نیستم. تقویم مقابل چشمم بگذارم و برای هر روز، مناسبتی بیرون بکشم، کار من نیست. ربط چندانی به عادتوارهها ندارم و مناسبتها مسألهی من نیستند. هر روزی باشد، لابد امروز تولد یکی است و فردا روز بزرگداشت فلان است و روز بعد از آن سالروز رفتن کسی دیگر ... برای نوشتن و یادکردن از آدمها...
-
مشکلاتی که نامی ندارد (2)
چهارشنبه 17 اردیبهشت 1399 00:02
اخباری که از بازار بورس و دستبردن در صفرهای واحد پول میشنویم؛ صرفنظر از تحلیلها و ارزیابیهای مثبت و منفی دربارهی نتایج آن، مبتنی بر یک واقعیت است. در ادامه اگر موفق شویم مه غلیظ اطراف مفهوم نئولیبرالیسم را با روشنایی کنجکاوی و پرسشگری بشکنیم، حداقل بخشهایی از آن را خواهیم دید. سیاستهای فعلی ادامهی تصمیم...
-
مشکلاتی که نامی ندارد (1)
یکشنبه 14 اردیبهشت 1399 00:54
تصور کنید به پیرمرد محترمی که با ماسک و دستکش و رعایت فاصلهگذاری هوشمند در صف پیشخوان ادارهی بیمه تکمیلی بازنشستگان ایستاده تا بلکه بتواند پول کمی از بابت هزینه خرید عینکش دریافت کند، بگویید شما در سایهی «نئولیبرالیسم» گیرافتادهاید. با تعجب و مشکوک به سلامت عقلی شما نگاهی به سرتا پایتان خواهد کرد و به احتمال زیاد...
-
با هم بودن
چهارشنبه 10 اردیبهشت 1399 23:47
یکبار در تورقی که به تمامی از سر تفنن، در قفسهی پرفروشها داشتم، جملهای در آغاز یک کتاب دیدم. جملهای از آندره ژید که میگفت: «ای انتظار، پس کی به پایان میرسی و چون به پایان رسی؛ بی تو چگونه توانم زیست.» اما این جمله چطور به این قفسه راه پیدا کرده بود؟ این همان کاریست که از آنا گاوالدا بر میآید. زنی با صورتی...
-
فرصتی به نام بحران
دوشنبه 8 اردیبهشت 1399 00:01
امروز اگر چه بحران کرونا به بیشتر ابعاد زندگی فردی و اجتماعی نفوذ کرده است، در عین حال فرصت کمنظیری برای سیاستمداران ساخته است که بتوانند با توسل به بحرانی بزرگتر و البته با تکیه بر قدرت رسانه، حداقل برای مدتی بحرانهای دیگر ناشی از عملکرد ناکارآمد خودشان در طی سالها و در سامانهای مختلف اقتصادی و سیاسی را کمرنگ و...
-
دانستنی که توانستن نیست.
سهشنبه 2 اردیبهشت 1399 22:41
شاید داستان از آنجا شروع شد که افلاطون بر سر در آکادمی خود نوشت: هرکس هندسه نمیداند وارد نشود. اگر چه مقصود او از اساس چیز دیگری بوده، اما به نظر میرسد هیچکس به اندازهی روشنفکران و اهالی معرفت و علم در این سرزمین، این جملهی طنزآلود و آیرونیک را جدی نگرفته باشند. اینجا هرگروه از تحصیلکردگان دانشگاهی و...
-
در دفاع از پوپولیسم چپ
جمعه 29 فروردین 1399 20:33
واژهی پوپولیست در همان سالها که مردم امیدوارانه تلاش میکردند حرفشان را با صندوق رأی بزنند، سر زبانها افتاد. بخصوص بعد از حوادث سال 88 مدام حرف از سیاستهای پوپولیستی بود، که گویا دولت قصد داشت با بکاربردن آنها رضایت عوام را جلب کرده و عموم مردم را در مقابل نخبگان مخالف خود قراردهد. لابد هم نخبگانی باید در کشور...
-
من کار میکنم، آیا هستم؟
دوشنبه 25 فروردین 1399 16:50
اینجا در کف جامعه، واقعیترین مبارزه برای ادامهی زندگی، یک مبارزهی شخصی است: کارگر آرزومند دستمزد بالاتر و کار روزانهی کمتر است و صاحبکار و سرمایه، خواهان پرداخت دستمزد کمتر و کار روزانهی بیشتر. دستاوردهای حقوق بشری و مدنیت، میگویند که هر دو طرف حقوق برابر دارند! ولی همواره بین حقوق برابر، «زور» است که تعیین...
-
هوشمند میشویم!
شنبه 23 فروردین 1399 01:08
شما طرفدار «هوشمند شدن» هستید؟ البته! مگر کسی را میتوان پیداکرد که مخالف این کلمه باشد؟ مسئولان، مردم عادی، روشنفکران، کارشناسان، کارگران... همه و همه طرفدار هوشمندیاند. پس کافی است برای روبرو شدن با انبوه مشکلات پیچیده، همین روزها اسم فاصلهگذاری فیزیکی را فاصلهگذاری هوشمند بگذاریم. توافق کردیم؛ ولی اختلاف...
-
ما هرگز عادی نبودیم!
سهشنبه 19 فروردین 1399 14:57
در میانهی پیشروی ویروس کرونا و بلکه از نخستین روزهای پیدایش و همهگیری آن، تا امروز مهمترین واکنش سیاستمداران و دولتمردان ما این بوده که به زودی کرونا را شکست خواهیم داد و وضعیت به حالت عادی برخواهد گشت. حتی در روزهای اخیر دستوراتی پشت سر هم، برای بازگشت به وضعیت عادی صادر شده است و تاریخهای متفاوتی هم ذکر میشود،...
-
یعقوب کذاب
شنبه 16 فروردین 1399 00:04
ترجمههای سلیس علی اصغر حداد از غولهای ادبیات آلمان، کافکا، شینتسلر و هانتکه توجیه خوبی است برای این که انتخابهای دیگر او از ادبیات آلمان را از دست ندهم. «یعقوب کذّاب» از یورک بکر Jurek Becker نویسنده و فیلمنامهنویس آلمانی متولد لهستان که ابتدا بصورت طرحی اولیه در دههی شصت برای ساخت فیلمی دربارهی یهودیان در آلمان...
-
در امکان افسون زدایی
چهارشنبه 13 فروردین 1399 20:21
همهگیری بحرانی بیماری از یک سو، برخی از اعتقادات و باورهای جزمی ما را درهم میشکند و از سویی دیگر پابهپای گسترش ویروس و تلاشها برای کنترل بیماری، انبوهی از تئوریهای توطئه و خرافات دربارهی منشأ ویروس و ادعاهای معجزهآسای درمان بیماری در حال اشاعه است. شاید هر حرکت انسان در جهت روشنگری و افسونزدایی با یک خرافه و...
-
نجواهایی در خیابان
دوشنبه 11 فروردین 1399 18:29
شهر به واسطهی یک ویروس ما را از خود رانده است. همین روزها که ضربآهنگ زندگی روزمره دچار تحولی اساسی شده است، با اتفاقات متنوع پشت سرهمی که میافتد تجربههای فراوانی کسب میکنیم. اما این تجربهها سرگرداناند. چون همگی نمیتوانند به یکباره در معنای زندگی جای گیرند. اما اگر نوشتن، واسطهای باشد که تجربههای زیستهی...
-
درباره ی برابری سیاسی
شنبه 9 فروردین 1399 23:08
اندیشمندانی هستند که با یک کتاب یا گفتار یا کلیشه ای ناقص از افکارشان شناخته و معروف میشوند. در این صورت اقبال این که به تمام آثار، افکار وجزئیات زندگیشان پرداخته شود، بسیار کم خواهد بود. اما شکلگیری نظریات و مواضع فکری همواره یک فرایند وابسته به زمان و زمینهی تاریخی است و برای رسیدن به داوری منصفانه نسبت به یک...
-
فورتونا
شنبه 9 فروردین 1399 16:30
انسانها میتوانند بخت و اقبال را در اولویت دوم قرار دهند، اما نمیتوانند با آن مخالفت ورزند... میتوانند سبد اقبال را به شکلی که میخواهند ببافند، اما نمیتوانند آن را بشکنند. انسانها براستی هرگز نباید از اقبال قطع امید کنند زیرا پایانش را نمیدانند، چرا که اقبال به روشهای ناشناخته و غیرمستقیم پیش میرود. آنها...
-
ویروسی که خلاق نیست
پنجشنبه 7 فروردین 1399 23:59
دایرههای نارنجی روی نقشهی جهان در سایت سازمان جهانی بهداشت در حال بزرگترشدن و گسترشاند. ویروس بسرعت مرزهای سیاسی را از مفهوم تهی کرده است. سیاستها در سراسر جهان به وضعیت جنگی و اضطراری و استثنائی تیدیل میشوند. به رغم همهی غفلتها و دیررسیدنها، کمابیش سیاستمداران ما هم فرصتی یافتهاند، که همان تدبیرها را البته...
-
تماشای رنج دیگران
چهارشنبه 6 فروردین 1399 12:16
چرا باید سوزان سانتاگ را خواند؟ پاسخ من بعد از تجربهی ناب خواندن کتاب«تماشای رنج دیگران» این است که او را باید خواند؛ چون میداند چگونه موضعی داشته باشد که مردم را وادار کند، ایدهای را جدی بگیرند و بررسی کنند تا شاید به خودآگاهی برسند. سانتاگ میداند چگونه در دل ماجرا برود و از آن بنویسد تا با ولع تمام خط به خط...
-
امکان خوب زیستن
دوشنبه 4 فروردین 1399 20:46
درست همان زمانی که اصرار میشود در خانه بمانیم و بیرون نرویم. همزمان توصیههای دیگری میشود که درخانه، درونِ خود نمانیم. امیدوار، سرگرم و خوشحال باشیم و به کرونا فکر نکنیم. کلیت رسانهها و کسانی که ناخواسته در فضای مجازی با آنها هم نوا میشوند و توأمان امر به ماندن و نماندن میکنند؛ حقیقتی بزرگ را میپوشانند. اینکه...
-
وا دادن در مقام اجرا
شنبه 2 فروردین 1399 18:56
یکی از کارکردهای نهاد حاکمیت اجرای قانون است. قانون برای تضمین تأمین منافع همگان و کاستن از آسیبهاست. در شرایط مواجهه با بحران، سپردن آن چه که باید قانون شود و به سرعت وضع و اجرا شود، به شعور و اختیار مردم، نوعی بیمسئولیتی و عدم کفایت بازوی اجرایی دولت است، با آن ژست دموکراتیک نمیتوان گرفت. اما ملاک این که چه چیزی...
-
سهگانهی دوقلوها
جمعه 1 فروردین 1399 19:53
تاکنون این تجربه را داشتهاید که جایی ایستاده باشید و قطعاتی از حقیقت سخت، پی در پی به سمت شما پرتاب شود؟ خواندن این کتاب چنین تجربهای است. آن هم در زمانهای چون اکنون که بقول دوستی، یأس لطیفترین شناسهی جهان است. تجربهای چنان سهمگین که شاید حتی مجال ایستادن و سرپا ماندن را هم ندهد. تا همین چند روز پیش نه کتاب را...
-
کجایی بهار ؟
جمعه 1 فروردین 1399 16:27
بهار اما هیچ نیست ... مگر شیوه ای نو از کلام. - ما همه در یک کشتی نشستهایم؟ - بله البته در یک کشتی ... اما کشتی که به کوه یخ بخورد، دست و پا زدنهای از سر استیصال طبقه پایینیها فدای سلامت بالانشینها. نردههای آهنی راه طبقات را به هم بسته است. قایق نجات که برای همه جا ندارد.
-
بدون تعارف با بحران
چهارشنبه 28 اسفند 1398 21:25
سیاستورزی در روزهای بحران، چیزی جز بیان شفاف و تقویت صدای مطالبات مردم و یادآوری مسئولیتهای حاکمیت نیست. از این رو هر کس به فراخور تواناییها و دسترسیهایش، میتواند به مثابهی حلقهای از زنجیرهی یک نهاد مدنی در این راستا فعالیت کند. پرهیز از کلیگویی و سخنگفتن از موضوعاتی که در شرایط فعلی غیرعملی است، بسیار...
-
گذار به سیاست با کرونا
چهارشنبه 28 اسفند 1398 12:57
کرونا با ما چه خواهدکرد؟ شاید بیشتر از سلامتی، میخواهیم بدانیم با اقتصاد و کسب و کارمان، با نهادهای آموزشیمان، با سبک زندگی روزمرهمان و حتی با روان، عواطف و اعتقادات و باورهایمان چه خواهد کرد؟ این ویروس، همهی آنچه را که بشر میپنداشت کارآمد است؛ ناکارآمد کرد و به هوا فرستاد. ویروس نشانمان داد واقعیت مثل تکه...